रुसको कोरोना भ्याक्सिन सर्वसाधारणलाई दिन सुरु, २६ वैज्ञानिकले उठाए गम्भीर प्रश्न

काठमाडौं। रुसले आफूले विश्वमै सबैभन्दा पहिले बनाएको दावी गरेको कोरोना भ्याक्सिन ‘स्पुतनिक भी’ आम सर्वसाधारणलाई दिने प्रक्रिया सुरु गरेको छ । मस्कोको सरकारी वेबसाइटका अनुसार राजधानीको करिब ४० हजार जनालाई भ्याक्सिन दिइँदैछ । यो भ्याक्सिनका २ डोज २१ दिनको अन्तरालमा दिइनेछ । रुसकी डिप्टी मेयर अनास्तासिया राकोभाका अनुसार राजधानीका केही व्यक्तिहरुमा भ्याक्सिनेसन भइसकेको छ । २६ जना वैज्ञानिकहरुले मेडिकल जर्नल द ल्यान्सेटलाई एउटा खुला पत्र लेखेपछि यो भ्याक्सिनेसन सुरु भएको थियो ।

समाचार एजेन्सी रोयटर्सका अनुसार पत्रमा भ्याक्सिनको सुरुवाती ट्रायल डाटामाथि प्रश्न उठाइएको थियो । यो पत्रमा हस्ताक्षर गर्ने वैज्ञानिकहरुका अनुसार भ्याक्सिनको ट्रायलको पहिलो र दोस्रो चरणको डाटाबाट कैयौं स्वयंसेवकमा एन्टिबडीको स्तर एक जस्तै भएको पाइएको थियो । जबकि डाटाको मूल्यांकनबाट थाहा हुन्छ कि यस्तो सम्भावना अत्यन्तै कम छ । यो पत्र एनरिको बुकी नामका वैज्ञानिकले फेसबुकमा पोस्ट गरेका छन् । पत्र लेख्ने वैज्ञानिकहरुका अनुसार उनीहरुको निष्कर्ष मेडिकल जर्नलमा छापिएको एक अध्ययनमा आधारित छ न कि भ्याक्सिनको वास्तविक डाटामा । वैज्ञानिकहरुले भनेका छन् ‘वास्तविक डाटा नभएका कारण अहिले कुनै नतिजामा पुग्न सकिँदैन ।’

वैज्ञानिकहरुको तर्फबाट देखाइएको चिन्तालाई भ्याक्सिन बनाउने गेमालेया इन्स्टिच्युटले भने खारेज गरेको छ । इन्स्टिच्युटका उप निर्देशक डेनिस लगनोभले भने ‘प्रकाशित भएका नतिजा प्रमाणिक र पूरै सटिक छन् र यसको समीक्षा मेडिकल जर्नल द ल्यान्सेटका ५ जना विशेषज्ञले गरेका हुन् ।’ रुसको समाचार एजेन्सी तासका अनुसार ल्यान्सेटले रुसको भ्याक्सिनबारे अध्ययनका लेखकहरुलाई भ्याक्सिनका विषयमा उठिरहेका प्रश्नको जवाफ दिन भनेको छ । ल्यान्सेटले भनेको छ ‘अध्ययन गर्ने शोधकर्ताहरुलाई फिलाडेल्फियाको टेम्पल युनिभर्सिटीका जीव विज्ञान एनरिको बुकीको तर्फबाट खुला पत्रमा उठाइएका प्रश्नहरुको जवाफ दिनको लागि आमन्त्रित गरिएको छ ।’

जर्नलले अगाडि भनेको छ ‘स्थितिमा सूक्ष्म निगरानी भइरहेको छ । हामी जुुन पनि अध्ययन प्रकाशित गर्छौं त्यसमा वैज्ञानिक बहसलाई प्रोत्साहित गर्छौं र हामीलाई रुसको भ्याक्सिनको ट्रायलका विषयमा लेखिएको पत्रबारे जानकारी छ । हामीले अध्ययनका लेखकहरुसँग सिधै यो पत्र साझा गरेका छौं र उहाँहरुसँग वैज्ञानिक चर्चामा सहभागी हुन भनेका छौं ।’ रुसले मंगलबार सर्वसाधारणको लागि भ्याक्सिनको पहिलो लट जारी गरेको छ ।